فروپاشی خاموش سکونت ۴۰ میلیون نفر از جمعیت کشور در پهنه های فرونشست
به گزارش مسکن گزین، یک مقام مسئول اظهار داشت: حدود 40 میلیون نفر از جمعیت کشور در پهنه های فرونشستی سکونت دارند، این فروپاشی خاموش می تواند زیرساخت ها و بافت های مسکونی را به شدت تهدید کند.
علی بیت اللهی رییس بخش زلزله شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به بحران فرونشست زمین در کشور، اظهار داشت: متاسفانه به سبب برداشت بی رویه آب های زیرزمینی از اواسط دهه ۵۰، کاهش منابع آب زیرزمینی شروع و از دهه ۷۰ شدت گرفت. این کاهش منابع بطور مستقیم به پدیده فرونشست زمین مرتبط می باشد که از همان زمان نیز تشدید شده است.
وی اضافه کرد: نخستین آثار فرونشست زمین در استان کرمان مشاهده شد که پدیده لوله زایی، ناشی از پایین رفتن سطح زمین، همچون این آثار بود. هم اکنون از ۳۱ استان، ۳۰ استان پهنای فرونشستی شناسایی شده و تنها در استان گیلان آثار فرونشست دیده نشده، هرچند احیانا در آینده نزدیک این پدیده در این استان نیز گسترش خواهد یافت.
بیت اللهی با اشاره به میزان سرعت فرونشست، اظهار داشت: بیشترین نرخ فرونشست در استان کرمان، حوالی منطقه بهرمان رفسنجان، با سرعت ۴۰ سانتی متر در سال است. بعد از آن، جنوب استان البرز ۳۵ سانتی متر، اطراف قم ۲۲ سانتی متر، گلستان ۲۲ سانتی متر، در جنوب تهران ۲۰ سانتی متر، اصفهان ۱۵ سانتی متر و فارس با نرخ های متفاوت گرفتار فرونشست شده اند.
وی اضافه کرد: از نظر وسعت، استان «خراسان رضوی» بیشترین مساحت فرونشست را در کشور دارد و سپس استانهای فارس، کرمان، اصفهان و تهران در رده های بعدی قرار دارند. مجموعاً، حدود ۱۰ درصد مساحت کل کشور در پهنای فرونشستی قرار دارد.
رئیس بخش زلزله شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، درباب لطمه های این پدیده، اضافه کرد: این ۱۰ درصد به سبب قرارگیری سکونتگاه های جمعیتی بزرگ در مناطق فرونشستی، اثرات گسترده ای دارد. بعنوان مثال، در استان اصفهان، حدود ۳۰۰ مدرسه در این مناطق قرار دارند و ۲۷ درصد از آثار جهانی ثبت شده کشور در پهنه فرونشستی واقع شده اند.
وی اشاره کرد: آمارهای جهانی نشان می دهند که تنها ۳ تا ۵ درصد از کشورهای جهان دارای پهنه های فرونشستی با نرخ بالای ۱۰ سانتی متر در سال هستند، در صورتیکه در ایران، ۱۸ استان با چنین پدیده ای مواجهند. این مسئله ناشی از برداشت بی مهابانه آب های زیرزمینی و عدم وجود نظام مدیریت مصرف آب است که به وضعیت شکننده ای منجر گردیده است.
این مقام مسئول با اشاره به مسایل ناشی از فرونشست زمین و اثرات آن بر سکونتگاه های جمعیتی و زیرساخت های کشور، تصریح کرد: یک اکولوژی با گستره جغرافیایی محدود نمی تواند چنین حجم بالای جمعیت را پذیرش کند. در کشور ما، حدود ۱۰ شهر با جمعیت بالاتر از یک میلیون نفر وجود دارد، همچون تهران که با شعاع ۱۰۰ کیلومتری خود، نزدیک به ۱۵ میلیون نفر را در خود جای داده است. سایر شهرها مانند اصفهان و مشهد نیز جمعیت های بالا دارند.
وی اضافه کرد: «برای تامین نیازهای غذایی و کشاورزی، مصرف آب به شدت بیشتر می شود. به عنوان مثال، برای تولید یک کیلوگرم گوشت ۱۵ هزار لیتر آب و برای تولید یک کیلوگرم هندوانه ۴۰۰ لیتر آب مصرف می شود. این مسئله در کنار رشد جمعیت، موجب منفی شدن بیلان آبی زیرزمینی شده و اثرات آن به وضوح در کلان شهرها مشاهده می شود.
بیت اللهی اشاره کرد: تهران، خصوصاً در حاشیه های جنوبی آن و شهرهای اقماری، در معرض خطر شدید فرونشست قرار دارد. در مناطق مختلف تهران، مانند نواحی ۱۷، ۱۸، ۱۹ و ۲۰، فرونشست زمین درحال گسترش است. این وضعیت، خصوصاً در مناطقی که چاه های آب برای تامین آب آشامیدنی حفر می شود، با نرخ بالاتری شدت می یابد.
وی در ادامه اظهار داشت: این وضعیت برای کلان شهرها و خصوصاً تهران بسیار نگران کننده است. اخیراً صحبت هایی در مورد شیرین سازی آب دریا و انتقال آن به تهران مطرح گردیده است که این امر می تواند سبب تمرکز بیشتر جمعیت در این مناطق شود. بنابراین، لازم است که توزیع جمعیت بصورت عادلانه تری در سراسر کشور صورت گیرد.
بیت اللهی درباب زیرساخت ها و آثار فرونشست بر آنها، اظهار داشت: برآوردها نشان می دهند که نزدیک به ۷۰۰ شهر در پهنه فرونشستی قرار دارند. حدود ۶۳ اثر تاریخی ثبت شده در معرض خطر قرار دارند و همین طور ۱۱ هزار کیلومتر از خطوط اصلی لوله های گاز در این مناطق واقع شده است. نزدیک به ۴۰ میلیون نفر از جمعیت کشور در پهنه فرونشستی یا در مجاورت آن زندگی می کنند. بعلاوه، خیلی از واحدهای مسکونی و بافت های فرسوده در این مناطق قرار دارند که به سبب نشست زمین، لطمه پذیری زیادی دارند.
این مقام مسئول با اشاره به تهدید بحران فرونشست زمین در آثار تاریخی کشور، اظهار داشت: در اصفهان موضوع حفظ آثار و میراث تاریخی در مقابل این پدیده مطرح است و میدان «نقش جهان» و بسیاری دیگر از آثار تاریخی شهر در زون فرونشست قرار گرفته است، آثارش بصورت ترک خوردگی در محوطه ها و آثار تاریخی مشاهده می شود. همین طور در نقش رستم و تخت جمشید استان فارس و میراث فرهنگی استان هایی همچون یزد و سمنان، این آثار به وضوح قابل مشاهده می باشد.
وی اضافه کرد: ساختمان های قدیمی و ضعیف به سبب نشست زمین، احتمال ترک خوردگی و لطمه دیدگی بیشتری دارند و در صورت وقوع زلزله، می توانند به آسانی فرو ریزند. همچنین، زیرساخت هایی مانند خطوط برق و گاز، جاده ها، و راه آهن در این مناطق در معرض خطر جدی قرار دارند.
بیت اللهی در آخر اظهار داشت: خوشبختانه اخیراً موضوع فرونشست زمین در هیات دولت مطرح شده و دستوراتی برای تدوین مقررات ملی فرونشست زمین صادر گردیده است. این اقدام های مؤثر می تواند به حفظ سرزمین و منابع آبی کشور کمک نماید. برای حفظ کشور و امنیت آینده، باید اقدامات جدی در این خصوص صورت گیرد، این اقدامات باید بموقع و با همکاری همه دستگاه های اجرائی صورت گیرد تا در آینده مشکلی برای نسل های آینده نداشته باشیم.
منبع: maskangozin.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
کامنتهای کاربران مسکن گزین در مورد این مطلب