توضیحات مدیركل ثبت آثار به مسكن گزین درباره وقایع اطراف كاخ گلستان
چرا سکوت کردیم؟
به گزارش مسکن گزین، مدیرکل دفتر ثبت آثار باستانی و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی کشور اظهار داشت: درباب اتفاقات محدوده کاخ گلستان، به حساسیت ها تا حدی حق می دهم اما هنوز در مرحله مقدماتی هستند و زود است قضاوت نماییم. تا به این لحظه هیچ تخلفی از نظر ارتفاع یا حجم صورت نگرفته است. ضوابط کاملا صریح و غیرقابل تفسیر است و کوچک ترین تخلف، حتی به اندازه یک «اپسیلون»، بهیچ وجه قابل بخشایش و چشم پوشی نخواهد بود.
علیرضا ایزدی، مدیرکل دفتر ثبت آثار باستانی و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، درباره ی ساخت پروژه های عمرانی در مجاورت و حریم میراث جهانی کاخ گلستان با مجوز میراث فرهنگی و سکوت وزارت میراث فرهنگی و مشخصا اداره ثبت آثار در مقابل هشدارها و اخطارهایی که نسبت به احتمال خروج کاخ گلستان از لیست میراث جهانی مطرح گردیده است، به ایسنا اظهار داشت: «سکوتی که از آن صحبت می کنید، بدین سبب است که در وهله نخست، مجموعه ادارات کل باید وارد عمل شوند؛ چون که آنها حوزه های اجرائی هستند. وظیفه ما در دفتر ثبت، نظارت عالیه است؛ یعنی اگر تخلفی صورت گیرد، ما وارد موضوع می شویم. درباب اتفاقی که در کاخ گلستان روی داده، ضوابط کاملا مشخص است. چه آن چه در زمینه و حریم ملی این اثر وجود دارد و چه آن چه در محدوده حریم جهانی آنست که نهایتا به تصویب یونسکو رسیده است. همه این ها ضوابط روشن و مدونی دارند.»
او درباره ی استعلام و مجوزهای صادره شده از جانب میراث فرهنگی توضیح داد: «در مورد استعلامی هم که از ما انجام شده، البته منظور از «ما»، اداره کل میراث فرهنگی استان تهران است، چون استعلام از آنها صورت گرفته، اداره کل تهران با ساخت وساز در آن نقطه با ارتفاع حدود هشت متر موافقت کرده است. این ارتفاع کاملا منطبق بر ضوابط است و خارج از مقررات محسوب نمی گردد، منوط به آن که دقیقا همان ضوابط رعایت شود. تا به این لحظه، پروژه در مرحله خاک برداری قرار دارد و هنوز وارد فاز ساخت نشده است. اما اگر قرار باشد پروانه ای خارج از این حدود صادر شود، یا عملیات ساختمانی فراتر از آن صورت گیرد، چنین چیزی بهیچ وجه امکانپذیر نیست. حتی یک سانتی متر بیشتر از همان هشت متر هم به هیچ عنوان مجاز نیست و اجازه داده نخواهد شد. ضابطه دراین خصوص کاملا صریح و غیرقابل تفسیر است.»
ایزدی افزود: «این که حالا یک تاورکرین یا جرثقیل در آن محل کار گذاشته اند، چه شش متری باشد و چه چهار متری، در چهارچوب همان محدودیت های فضایی و عملیاتی باید صورت گیرد. اما تا به این لحظه، هیچ تخلفی از نظر ما در عرصه ساخت وساز محرز نشده است. یقیناً همکاران ما در شهرداری هم به خوبی واقف اند که ضوابط مربوط به حریم ملی و جهانی آثار ثبت شده چیست و مکلف اند دقیقا بر مبنای مصوبات ما و قوانین موجود عمل کنند. شهرداری هم موظف است پروانه ساخت را فقط بر مبنای همان ضوابط صادر کند. در زمان اعطای مجوز هم به صراحت تاکید شده که ساخت باید دقیقا در همان چارچوب تعیین شده انجام گیرد. حتی وقتی دوستان تماس گرفتند و مسئله را مطرح نمودند، من شخصاً پیگیری کردم و گفتم اگر کوچک ترین تخلفی صورت بگیرد، فوراً کار را متوقف می نماییم. این موصوع بهیچ وجه قابل چشم پوشی یا پوشاندن نیست.»
در این زمینه بخوانید:
تعرض به کاخ گلستان و قنات ۷۰۰ ساله!
فرونشست در کمین کاخ گلستان!؟
در حیاط شاهیِ تهران چه خبر است؟
خانم و آقای وزیر! این پروژه ها را متوقف کنید
او با اعتقاد بر این که موضوع نگرانی ها بیشتر از جنبه ی بصری است، اظهار نمود: «همان طور که عرض کردم، قاعده و قانون مشخص است. پروانه ساخت بر مبنای ضوابط صادر شده و تاکنون هیچ تخلفی از نظر ارتفاع یا حجم صورت نگرفته است. البته تا حدی حق می دهم که چنین حساسیتی وجود دارد، اما گاهی اتفاقاتی پیش می آید که هنوز در مرحله مقدماتی هستند و زود است قضاوت نماییم. وقتی هنوز ضوابط ارتفاعی به مرحله اجرائی نرسیده، نگرانی از چه بابت است؟»
مدیرکل دفتر ثبت آثار باستانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اضافه کرد: «زمانی که ستون ها نصب شود و ساخت وساز شکل بگیرد، واقعیت وضعیت بصری روشن تر می شود. اگر در چهارچوب ضوابط ارتفاعی ساخته شود، جای نگرانی نیست، اما اگر خارج از ضوابط باشد، بهیچ وجه قابل بخشایش نیست. در مورد حریم جهانی هم که دیگر مطلقاً جای ملاحظه وجود ندارد. شاید در محدوده آثار ملی بتوان اندکی انعطاف داشت اما در مورد آثار جهانی نه. این مورد فراتر از اختیارات شخصی من یا حتی وزارت میراث فرهنگی است؛ چونکه ضوابط یونسکو دراین خصوص کاملا اجبار آور و غیرقابل تغییر است.»
ایزدی در جواب این پرسش کهبا توجه به انبوه مراکز تجاری در محدوده بازار تهران، چه ضرورتی دارد در آن پهنه، پاساژ و مراکز تجاری دیگری ساخته شود؟ افزون بر این، کارشناسان اخطار داده اند که افزایش تراکم و گودبرداری عمیق در آن منطقه امکان دارد موجب فرونشست زمین در محدوده کاخ گلستان شود، اظهار داشت: «آنجا یک پهنه تجاری مشخص است که ضوابط خاص خویش را دارد. اگر قرار باشد بارگذاری بلندمرتبه و سنگین در آنجا صورت گیرد، بله، نگرانی و دلواپسی کاملا بجاست. ما هم نگران خواهیم بود. اما باتوجه به فاصله مشخصی که آن نقطه از عرصه اصلی کاخ دارد، و همانطور که قبلاً هم عرض کردم، ضوابط ارتفاعی در آنجا باید دقیقا رعایت شود و هیچ چشم پوشی دراین خصوص امکان ندارد. مجموعه نظارتی ما موظف به پیگیری است و بطور قطع شهرداری هم از این مورد تخلف نخواهد کرد؛ چون که نمی شود حریم یک اثر جهانی را نادیده گرفت.»
او اضافه کرد: «ضوابط مصوب این محدوده کاملا مشخص است و به شهرداری، استانداری و فرمانداری ها ابلاغ گردیده است. این بنا هم از آن قاعده مستثنا نیست، بخصوص با حساسیتی که درباره ی کاخ گلستان وجود دارد؛ مجموعه ای نفیس و بی نظیر با ضوابطی روشن که بهیچ وجه قابل چشم پوشی نخواهد بود.»
مدیرکل دفتر ثبت آثار باستانی و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی کشور افزود: «آن ملک قبل از این هم کاربری تجاری داشته، نه مسکونی. بنابراین، در پهنه بندی های شهری که بر مبنای طرح تفصیلی و ضوابط شورای عالی شهرسازی و معماری تنظیم می شود، این محدوده در زمره پهنه های تجاری تعریف شده است. در چنین طرح هایی، کاربری ها بر مبنای نیازهای شهر و خصوصیت های منطقه تعیین می شوند. در آن محدوده کاربری مسکونی امکانپذیر نیست. بنابراین، کاربری تجاری برای آن تعریف شده و اگر ساخت وساز با رعایت ضوابط ارتفاع، حجم بارگذاری، زیرساخت مناسب و امکانات کافی صورت گیرد، تهدیدی به شمار نمی آید. اما تاکید می کنم که چه مخاطبان شما و چه مالک آن ملک باید بدانند که ارتفاع در این محدوده برای ما بهیچ وجه قابل چشم پوشی نیست.»
ایزدی اظهار داشت: «وقتی از من درباره ی چنین موضوعی پرسیده می شود، تا آن زمان که ملاک من همان پروانه صادرشده از جانب شهرداری باشد، پاسخ من روشن است. اگر ساخت وساز بر مبنای همان پروانه و در چهارچوب ضوابط ارتفاعی صورت گیرد، از نظر ما مشکلی ندارد. پروانه ای که در سال ۱۴۰۱ از جانب آقای جانفشان، مدیرکل وقت میراث فرهنگی استان تهران، در جواب استعلام شهرداری صادر شده، مبنای عمل است و ما آنرا معتبر می دانیم. اما به عنوان متولی حریم اثر، اگر کوچک ترین تخلفی، حتی به اندازه یک «اپسیلون»، از آن چارچوب صورت گیرد، بهیچ وجه قابل بخشایش و چشم پوشی نخواهد بود.»
او درباره ی این مورد که قسمتی از ساخت وساز به در عمق زمین (حدود ۱۷ متر) صورت می گیرد، آیا احتمال صدمه رسیدن به لایه های تاریخی وجود ندارد؟ بخصوص آن که قبل تر اسکلت هفت هزار یک زن در خیابان مولوی تهران کشف شده بود، توضیح داد: «در مجموعه هایی که عرصه و حریم آنها تعیین می شود، ضوابط مربوط به آن در اسناد رسمی درج شده است. در مکاتبات و مجوزهای صادره هم به صراحت آمده که خاک برداری باید با حضور کارشناسان دیرینه شناسی استان تهران انجام گیرد. در صورت برخورد با هرگونه لایه ی تاریخی یا آثار معماری، عملیات باید فورا متوقف شود. آن اسکلت که فرمودید، مربوط به همان نقطه مورد بحث نیست، اما در محدوده های پیرامونی شواهد تاریخی مختلفی داریم. طبیعی است که در شهری چون تهران، بخصوص در بافت تاریخی آن، همواره احتمال برخورد با آثار معماری یا لایه های باستانی وجود دارد. در چنین مواردی، قانون ما را موظف می کند که عملیات تا بررسی کامل متوقف شود.»
او افزود: «ما در پروژه های مختلف این تجربه را داریم. حتی در پروژه های بزرگ عمرانی مانند سدسازی هم همین روند طی می شود و ابتدا گمانه زنی ها و بررسی های دیرینه شناسی انجام می گیرد و سپس در صورت نبود مانع، ادامه عملیات عمرانی مجاز اعلام می شود. در مورد کاخ گلستان هم همین قاعده برقرار است. اگر در حین خاک برداری به لایه های تاریخی برخورد نماییم، بطور قطع تا تعیین تکلیف نهایی، کار متوقف خواهد شد.»
ایزدی در جواب این پرسش که گفته می شود بر مبنای ضوابط بافت تاریخی، در اصل چنین نوع ساخت وسازهایی در این محدوده مجاز نیست و آیا این ضوابط درباره ی ی پروژه های فعلی هم صدق می کند یا خیر؟ اظهار داشت: «وقتی طرح تفصیلی یک شهر، یا حتی طرحی برای یک روستا تنظیم می شود، مجموعه ای از مطالعات کارشناسی انجام می گیرد. دستگاههای تخصصی مختلف همچون وزارت میراث فرهنگی در این روند مشارکت دارند. در جریان این مطالعات، داده های تاریخی و دیرینه شناسی هم بررسی و با نقشه ها و لایه های شهری منطبق می شوند. بر همین اساس، کاربری هر پهنه تعریف می شود. هیچ کس نمی تواند بدون هماهنگی با شورای عالی شهرسازی، کاربری یک محدوده را تغییر دهد. وقتی آن محدوده به عنوان پهنه تجاری تصویب شده، همه دستگاه ها موظف اند بر مبنای همان عمل کنند. ساخت وساز هم باید دقیقا با رعایت حجم بارگذاری مجاز و ضوابط تعیین شده انجام گیرد.»
مدیرکل دفتر ثبت آثار باستانی کشور افزود: «حتی وقتی برخی دوستان پرسیدند اگر مالک بخواهد بطورمثال یک ونیم متر بیشتر بسازد، پاسخ من این بود که حتی یک سانتی متر هم بیشتر از آن چه مصوب شده، مجاز نیست. اگر کسی چنین قصدی دارد، باید برود و ضوابط یونسکو را تغییر دهد، که البته چنین چیزی بهیچ وجه امکانپذیر نیست. می دانید چرا؟ چون ما با بنایی معمولی روبه رو نیستیم، با یک مجموعه بی بدیل به نام کاخ گلستان طرفیم. بنایی که نمونه مشابهی ندارد و یگانه است. بنابراین، ضوابط آن هم یگانه و غیرقابل تعدیل است. هرگونه تخلف از این ضوابط، تهدیدی جدی برای میراث فرهنگی ما به حساب می آید.»
ایزدی اشاره کرد: «به ویژه در بافت پیرامونی آن، از خیابان ایران تا عودلاجان و سنگلج، که همگی جزو بافت تاریخی تهران اند، باید نهایت دقت رعایت شود. درست است که در گذشته در تعدادی از این مناطق ساخت وسازهای ناهماهنگی صورت گرفته، اما امروز دیگر چنین چیزی قابل تکرار نیست. ما با همکاری شهرداری، وزارت راه و شهرسازی، و سایر دستگاه ها، درباره ی ضوابط بافت تاریخی به توافق رسیده ایم و همه ی نهادها موظف اند دقیقا بر مبنای آن ضوابط عمل کنند.»
خلاصه اینکه چه آنچه در حوزه و حریم ملی این اثر وجود دارد و چه آنچه در محدوده حریم جهانی آنست که نهایتاً به تصویب یونسکو رسیده است. ایزدی گفت: وقتی از من درباره ی ی چنین موضوعی پرسیده می شود، تا آن زمان که ملاک من همان پروانه صادرشده از جانب شهرداری باشد، پاسخ من روشن است. می دانید چرا؟
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
کامنتهای کاربران مسکن گزین در مورد این مطلب