توسعه حمل و نقل ریلی با صرفه جویی ناشی از نوسازی کامیون های فرسوده
مسکن گزین: عضو هیئت عامل صندوق توسعه حمل و نقل از هدر رفت سالانه 3 تا 4 میلیارد دلار گازوئیل به سبب فعالیت ناوگان فرسوده آگاهی داد.
به گزارش مسکن گزین به نقل از مهر، همیشه یکی از مواردی که از طرف مقامات ارشد دولتی یا سایر ارکان حاکمیتی بعنوان یارانه پنهان ذکر می شود، بخش انرژی است.
معاون رییس جمهور: یارانه پنهان ۱۰۰ میلیارد دلاری انرژی در سال
سید مسعود میرکاظمی معاون رییس جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه هفته گذشته از اختصاص سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار یارانه پنهان به بخش انرژی آگاهی داده بود.
جای خالی سهم ریل از حمل بار نسبت به جاده
همچنین در بخش باری تجاری با انتقال کالا از جاده به ریل و افزایش سهم ریل از حمل بار، صرفه جویی قابل توجهی در مصرف انرژی یارانه ای به دست می آید که باتوجه به فاصله زیاد قیمت گازوئیل سهمیه ای به ناوگان باری داخل (لیتری ۳۰۰ تومان) با نرخ گازوئیل فوبخلیج فارس (لیتری ۵۰ سنت)، عوائد حاصل از آن می تواند به سایر بخش های مولد اقتصاد کشور تزریق شود.
نوسازی ناوگان باری جاده ای؛ کلید کاهش مصرف سوخت
به نظر می رسد بخش قابل توجهی از این یارانه پنهان را می توان با نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی شامل واردات یا تولید داخل و همین طور اصلاح تکنولوژی تولید خودرو های سبک و سنگین تولید داخل یا وارداتی، کم کرد.
نگاهی به آخرین وضعیت عمر متوسط ناوگان باری جاده ای
طبق آمار موجود در سالنامه آماری سال ۱۳۹۹ سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور، که آخرین نسخه آمار سالانه انتشار یافته این سازمان است، میانگین عمر کامیون های جاده ای کشور در سال یاد شده ۱۹.۳ سال بوده است.
به بیان دقیق تر از ۳۶۰ هزار دستگاه وسیله نقلیه باری سنگین جاده ای کشور، حدود ۵۷ درصد کمتر از ۱۶ سال و ۴۳ درصد دیگر بیشتر از ۱۶ سال عمر دارند.
بر اساس بند ۲ ماده ۸ بخشنامه اجرائی قانون هوای پاک، کشنده ها، کامیون ها و کامیونت های بالای ۱۶ سال فرسوده محسوب می شوند. بدین سبب بیش از ۱۵۵ هزار دستگاه کامیون فرسوده درحال فعالیت در بخش حمل برون شهری کشور وجود دارد.
متوسط پیمایش سالیانه هر کامیون در جاده های برون شهری کشور، ۹۰ هزار کیلومتر شامل ۴۵ هزار کیلومتر با بار و ۴۵ هزار کیلومتر خالی و مجموع عملکرد کل کامیون های کشور در حمل و نقل برون شهری بار، معادل ۲۵۵ میلیارد تن-کیلومتر است.
فرض می نماییم به ازای حمل هر یک تن -کیلومتر بار با کامیون فرسوده، ۸۰ سی سی سوخت شامل ۴۲ سی سی برای مسیر پر و ۳۸ سی سی برای مسیر خالی و نیز به ازای حمل هر یک تن -کیلومتر بار با کامیون غیر فرسوده ۴۰ سی سی سوخت شامل ۲۱ سی سی برای مسیر پر و ۱۹ سی سی برای مسیر خالی مصرف می شود.
کامیون های فرسوده سالی ۹ میلیارد لیتر گازوئیل می خورند
در این صورت، سالیانه حدود ۹ میلیارد لیتر گازوئیل بابت عملکرد کامیون های فرسوده و ۶ میلیارد لیتر نیز بابت عملکرد کامیون های غیرفرسوده (جمعاً ۱۵ میلیارد لیتر) در حمل و نقل بار جاده ای کشور مصرف می شود.
با توجه به اینکه ناوگان فرسوده مصرف سوخت تقریباً دو برابری نسبت به ناوگان غیر فرسوده دارد، بدین سبب هدررفت سالیانه گازوئیل یارانه ای به خاطر تردد ناوگان کامیون های فرسوده در جاده های برون شهری نزدیک به ۴.۵ میلیارد لیتر است.
در عین حال تعداد زیادی کامیون نیز خارج از جاده های اصلی کشور و در پروژه های عمرانی و معدنی یا در شهرها و بعضاً در اختیار سازمان ها و نهادها درحال فعالیت هستند که با احتساب ۱.۵ میلیارد لیتر هدررفت سوخت در این بخش، مقدار مجموع هدررفت گازوئیل کشور را در کل بخش حمل و نقل برون شهری و درون شهری، پروژه های عمرانی و معدنی و … می توان حدود ۶ میلیارد لیتر برآورد کرد.
هدر رفت گازوئیل ناوگان فرسوده، معادل ۳ تا ۴ میلیارد دلار در سال
با در نظر گرفتن نرخ فروش عمده گازوئیل در خلیج فارس معادل ۵۰ سنت به ازای هر لیتر، مبلغ هدررفت محاسبه شده حدود ۳ میلیارد دلار است.
این عدد نشان دهنده یک فرسایش بزرگ در توان اقتصادی کشور است که البته با دقت بیشتر و تعمق در آثار سو ناشی از تردد ناوگان فرسوده در ابعاد محیط زیست، ایمنی و راندمان، می توان عدد هدررفت را دست کم به ۴ میلیارد دلار افزایش داد.
در صورت نوسازی ناوگان جاده ای، می توان به فروش گازوئیل در بازارهای جهانی به دلایلی همچون تحریم پذیری کمتر نسبت به نفت خام و فراوانی و پراکندگی مشتریان آن یا به عبارتی بزرگ تر بودن جمعیت مشتریان بازار هدف امیدوار بود.
صادرات گازوئیل سودآورتر صادرات نفت خام
از طرف دیگر، قیمت گازوئیل به سبب ارزش افزوده ای که دارد از نفت خام بیشتر بوده و فروش آن سودآورتر خواهد بود.
همچنان که گفته شد، چنین نگاهی علاوه بر ارزآوری برای کشور، زمینه ساز کاهش هزینه اثرات خارجی (External Costs) مانند انتشار گازهای گلخانه ای و تصادفات نیز خواهد شد.
با دنبال کردن چنین سیاستی در ادامه می توان درآمد به دست آمده را صرف توسعه روش های حمل و نقل انبوه و کارآمدتر نسبت به بخش جاده ای مانند بخش حمل و نقل ریلی کرد.
پوشیده نیست که این شیوه از حمل و نقل بسیار ارزان تر، ایمن تر و پاک تر از حمل و نقل جاده ای است.
عضو هیئت عامل صندوق حمل و نقل: سود حاصل از نوسازی ناوگان جاده ای صرف توسعه شبکه ریلی شود
سبحان نظری عضو هیئت عامل صندوق توسعه حمل و نقل در گفت و گو با خبرنگار مهر با تاکید بر این که تقویت زیرساخت های حمل و نقل ریلی موجب هدایت حمل بار از جاده به ریل خواهد شد، اظهار داشت: این در حالیست که هم اکنون تقاضا برای حمل ریلی بار بسیار بالاتر از آن مقداری است که در عمل با این شیوه از حمل و نقل جابه جا می شود.
وی اضافه کرد: کارشناسان، تقاضای بار ریل پسندِ درحال حمل با شیوه جاده ای را بین ۲ تا ۳ برابر مقدار بار فعلی درحال حمل با شیوه ریلی برآورد می کنند و این نشان میدهد که در صورت تخصیص مبالغ صرفه جویی سوخت حاصل از نوسازی ناوگان کامیون فرسوده به توسعه ظرفیت بخش ریلی، بازار حمل و نقل اشتهای فراوانی برای انتقال تقاضا از جاده به ریل دارد.
با بهبود وضعیت شبکه و ناوگان ریلی، سهم جاده و ریل از بار برابر می شود
نظری افزود: این در شرایطی است که با تقویت زیرساخت های ریلی همچون توسعه شبکه ریلی بین نقاط پرتقاضا و نیز افزایش جمعیت ناوگان ریلی، امکان ایجاد تقاضای حمل بار ریلی دست کم تا ۵ برابر وضعیت موجود یعنی معادل حدود ۵۰ درصد بارهای جاده ای کشور فراهم خواهد شد.
دبیر انجمن شرکت های حمل و نقل ریلی اشاره کرد: نکته مهم دیگر آنست که در صورت انتقال بار از جاده به ریل، شاهد صرفه جویی بیشتری در مصرف سوخت خواهیم بود. مقدار صرفه جویی سوخت ناشی از انتقال هر یک تن-کیلومتر بار از جاده به ریل، نسبت به ناوگان جاده ای فرسوده حدود ۷۰ سی سی و نسبت به ناوگان جاده ای غیر فرسوده نزدیک ۳۰ سی سی است.
وی بیان کرد: مبالغ سرمایه گذاری مورد نیاز برای تامین ناوگان ریلی نشان میدهد که با تخصیص تسهیلاتی معادل مبلغ ۴ میلیارد دلار صرفه جویی ناشی از نوسازی ناوگان کامیون جاده ای در یک دوره یک ساله به شرح فوق و از مسیر صندوق توسعه حمل و نقل کشور، می توان حدود ۵۰ هزار دستگاه واگن باری (هر یک به قیمت ۵۰ هزار دلار) و هزار دستگاه لوکوموتیو باری (هر یک به قیمت ۱ و نیم میلیون دلار) به شبکه ریلی کشور اضافه کرد.
نظری اظهار داشت: در این صورت، شبکه ریلی موفق به افزودن سهمی ۲۰ درصدی به سهم ۱۰ درصدی فعلی خود از کل بار بین شهری خواهد شد.
وی تاکید کرد: در حقیقت در چنین حالتی، حدود ۷۰ میلیارد تن-کیلومتر بار از جاده به ریل منتقل می شود و صرفه جویی سوخت ناشی از انتقال این مقدار بار از جاده به ریل (با در نظر گرفتن این فرض محافظه کارانه که صرفه جویی را نسبت به کامیون های غیر فرسوده و معادل ۳۰ سی سی در هر تن-کیلومتر محاسبه می کنیم) سالانه معادل ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون لیتر و به ارزش حدود یک میلیارد دلار است.
عضو هیئت عامل صندوق توسعه حمل و نقل اظهار نمود: اگر فرض محافظه کارانه صرفه جویی ۳۰ سی سی به ازای هر تن-کیلومتر را قدری واقع بینانه تر ببینیم و آنرا ۴۵ سی سی در نظر بگیریم، جمع صرفه جویی سالانه به ۱.۵ میلیارد دلار می رسد.
نوسازی ناوگان و توسعه شبکه ریلی با توان اهرمی صندوق حمل و نقل
وی اضافه کرد: همین طور در صورت استفاده از توان اهرمی صندوق توسعه حمل و نقل کشور و جذب سرمایه بخش خصوصی در کنار تسهیلات ۴ میلیارد دلاری فوق، با اعمال تنظیمات جذاب برای بازدهی مناسب سرمایه گذاری بخش خصوصی و با فرض اعمال نسبت اهرمی ۳ برابری، می توان شاهد تامین سرمایه هنگفت حدود ۱۶ میلیارد دلاری برای توسعه جهشی ظرفیت بخش حمل و نقل ریلی کشور بود.
کارشناس صنعت حمل و نقل اذعان داشت: این ابتکار، ضمن تضمین بازگشت ۳ تا ۴ ساله اصل مبلغ تسهیلات به صندوق یاد شده بطور قطع موجب توسعه سریع طول شبکه راه آهن و افزایش جمعیت ناوگان ریلی می شود و به صرفه جویی سالانه مستقیم تکرارپذیر و بلندمدت حدود ۵ میلیارد دلاری در انرژی مصرفی بخش حمل و نقل کشور منجر خواهد شد.
مزایای غیر مستقیم نوسازی ناوگان فرسوده جاده ای
وی اشاره کرد: علاوه بر این، منافع غیرمستقیمی مانند ارتقای ایمنی، حفظ محیط زیست، رشد راندمان و البته کاهش بهای تمام شده کالاهای ایرانی نیز نصیب اقتصاد کشور خواهد شد. از همه مهم تر، روشن است که این ابتکار می تواند در کمترین زمان و با کم لطمه ترین روش ممکن نسبت به هر ابتکار دیگری، دست حاکمیت را برای واقعی سازی قیمت گازوئیل کاملاً باز کند. دبیر انجمن شرکت های حمل و نقل ریلی با اعلان اینکه اهالی نظام برنامه ریزی کشور، سالهاست آرزومند تحقق این اهداف بوده اند که البته به سبب نداشتن طرح و اراده جدی، محقق نشده است، ابراز امیدواری کرد: با همکاری و هم افزایی مناسب میان بخش های مختلف حاکمیت و همچون مجلس شورای اسلامی، وزارت راه و شهرسازی، صندوق توسعه حمل و نقل کشور، سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای و نیز وزارت نفت شاهد تحقق هرچه سریعتر این سیاست زودبازده اقتصادی باشیم.
منبع: maskangozin.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب