رد پای فناوری در بالا بردن ایمنی حمل و نقل
مسكن گزین: آنچه دستیابی به حمل ونقل هوشمند را ضروری می كند، مشكلات و مسائل روزافزون حمل ونقل فعلی است. راه بندان های بزرگ و كوچك در جاده های شهری و برون شهری در تمامی دنیا ازجمله مهم ترین موارد است كه علاوه بر اتلاف میلیون ها ساعت از وقت شهروندان، آلودگی های بسیار زیست محیطی به همراه دارد.
كاهش منابع انرژی و گرانی آن، دلیل دیگری است كه ما را به سمت حمل ونقل هوشمند سوق می دهد. در كنار این موارد، سوانح و حوادث جاده ای، سالانه خسارات عظیم مادی و جانی می زند. مورد آخر بخصوص در كشور ما كه رتبه بالایی در سوانح منجر به صدمه دیدگی و حتی مرگ دارد، لزوم سرعت حركت به سمت حمل ونقل هوشمند را برای ما، ملموس تر می كند.
نظارت بر رفتار رانندگان حرفه ای، بخصوص در حمل ونقل مسافر بین شهری، مسئله ای است كه می تواند در كاهش سوانح و تلفات تأثیر به سزایی داشته باشد و توسعه این نظارت با حمل ونقل هوشمند تسهیل می گردد.
سامانه های حمل ونقل هوشمند
سامانه های حمل ونقل هوشمند ( IntelligentTransportation Systems ) به مجموعه ای از ابزارها، امكانات و تخصص ها از قبیل مفاهیم مهندسی ترافیك، تكنولوژی های نرم افزاری، سخت افزاری و مخابراتی اطلاق می گردد كه به صورت هماهنگ و یكپارچه به منظور بهبود كارایی و ایمنی در سیستم حمل ونقل به كار گرفته می گردد.
سامانه های حمل ونقل هوشمند ( ITS )، سامانه هایی متشكل از تكنولوژی های جدید الكترونیك، كامپیوتر، فناوری اطلاعات و ارتباطات، الكترومكانیك و… هستند كه در برنامه ریزی سیستم های حمل ونقل زمینی، امروزه نقش بسیار مهمی ایفا می كنند.
قدمت كاربرد و برنامه ریزی سامانه های حمل ونقل هوشمند به اوایل دهه 90 میلادی می رسد كه در كشورهای توسعه یافته، از همان زمان آغاز به مطالعه، طراحی و گسترش این سیستم ها شد و با عنایت به توسعه سامانه های مختلف حمل ونقل زمینی و افزایش تقاضای سفر بهصورت تصاعدی و مشكلات عرضه، شاخه های مختلف ( ITS ) توانسته اند، تأثیرات بسیار مطلوبی در حل چالش های حمل ونقل برای كشورها فراهم آورند.
سرهنگ حسین منوچهر پارسا، محقق و نویسنده در زمینه خودرو، ترافیك را دارای چهار ضلع می داند و می گوید: ترافیك 4 ضلع دارد؛ راننده، خودرو، جاده و محیط. به غیر از راننده كه مهم ترین فاكتور در رفت وآمد است، بحث ایمنی جاده و ایمنی رفت وآمد از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. درواقع وقتی ما راجع به ترافیك صحبت می نماییم یكی از مهم ترین مسائل، ایمنی است.
جاده های هوشمند
اما بخش دوم سیستم های هوشمند، جاده ها هستند. جاده هایی كه خود اخطارهای لازم را به خودرو و راننده می دهند. پارسا در این مورد توضیح می دهد: در خیلی از نقاط دنیا برای سیستم حمل ونقل جاده ای هوشمند برنامه ریزی شده است.
به گفته وی، سامانه های حمل ونقل هوشمند مجموعه ای از فناوری های مختلف است كه سبب بهبود حمل ونقل می گردد. این سیستم برپایه و پایه ارتباطات و اطلاعات است.
در این سامانه ها، سنسورهای یك پارچه ای وجود دارد كه بین خودرو و جاده هماهنگی بوجود می آورد. هماهنگی میان آ ن ها به وسیله تكنولوژی های جدید پردازش اطلاعات صورت می گیرد. به این صورت، ترافیك ایمن، كارآمد، ارزان و مطمئن با شكل گیری این گونه سامانه ها صورت می گیرد. پارسا توضیح می دهد: ما سامانه های هوشمند را در خودروهای خود داریم برای ایمن تر شدن، نیاز است در جاده ها هم سامانه های هوشمند داشته باشیم. بعضی از آ ن ها خیلی ساده هستند و سال هاست در ایران آن ها را داریم. مثلاً سامانه هوشمند روشنایی بزرگراه ها همچون پایه ای ترین سامانه هاست كه منجر به كاهش 85 درصدی تصادفات می گردد. سامانه های دیگر هوشمند جاده ها در كشور ما كم كم در حال ورود هستند. بعضی از انواع آن شامل: سامانه كنترل ترافیك، سامانه گزارش شرایط جوّی، سامانه راهنمای سبقت، كنترل راهگرد كه وضعیت بزرگراه ها را می سنجد و حجم ترافیك را گزارش می كند، سامانه های الكترونیكی راهنمایی مسیر، بهینه سازی توقف گاه ها، آب و هوای جاده و…. پارسا تاكید می كند: باید با استفاده از این گونه سامانه ها ترافیك نظارت و كنترل شود. 30 سامانه در جاده ها است كه با سامانه های داخل خودرو باید هماهنگ باشد.
هوشمندسازی، ایمنی
پیشرفت های روزافزون تكنولوژی بخصوص در زمینه ارتباطات، بستر مناسبی برای هوشمندشدن ترافیك بوجود آورده است. در افق دوردست این روند، خودروها بدون راننده در خیابان ها در تردد هستند و ترافیك از یك مركز، ساماندهی و هدایت می گردد. گرچه امروزه صحبت از خودروهای بدون راننده اندكی زود به نظر می آید و نمونه های تولید شده، در دست آزمایش هستند، اما تا زمانی كه همه جاده های شهری و برون شهری، مجهز به سامانه های هوشمند شوند و در طرف مقابل نیز، خودروهای هوشمند بازار را تسخیر كنند، راه طولانی در پیش است.
اینكه همه كشورها به آن افق دوردست نگاه دارند یا نه، مبحث مهمی نیست. هم اكنون در بیشتر كشورها روند هوشمندسازی شروع شده است. پله های ابتدایی بعضاً بسیار مهم و حیاتی هستند و در ادامه طبیعتاً روند تخصصی تر می گردد.
حسین منوچهر پارسا با اشاره به مبحث بالا می افزاید: اگر بخواهیم ایمنی در ترافیك داشته باشیم، باید به همین روند بپیوندیم. الان در جاده ها و خودروها سامانه های هماهنگ نصب می گردد و به ایمنی عبور و مرور و جلوگیری از برخورد با عابران كمك زیادی می كند. یكی دیگر از این سامانه ها، سامانه اخطار برای یخ سیاه جاده است یا یكی دیگر احتمال وقوع بهمن را اخطار می دهد. وجود این سامانه ها در كشور ما ضروری می باشد. باید عملی شود و كنترل ترافیك از حالت سنتی خارج شود.
این محقق كشورمان در ادامه تاكید می كند: اگر می خواهیم از فناوری روز دنیا برای بهبود وضعیت استفاده نماییم، باید سامانه های داخلی خودروها را با سامانه های جاده ای هماهنگ نماییم و صد البته این سامانه ها باید برای كشورمان بومی سازی شود. درواقع می توان اظهار داشت كه عبور و مرور ایمن، نیاز به تبادل حجم بزرگی از اطلاعات دارد تا كارآمد و مطمئن باشد.
سامانه هوشمند و یكپارچه سازی
سامانه حمل ونقل هوشمند یك ابزار یا فناوری جدید نیست. در واقع، ITS امكان یكپارچه سازی سیستم حمل ونقل را فراهم می آورد. یك سیستم حمل ونقل به صورت كلی، شامل شبكه ها، وسایل نقلیه، افراد و كالاهاست. هركدام از اجزای سیستم حمل ونقل مشخصات، ارگان ها و بعضاً آژانس های جداگانه دولتی دارند. ولی فناوری اطلاعات می تواند تمامی این اجزا را به صورت یك سیستم یكپارچه درآورد.
اگر اطلاعات به صورت آسان و ارزان توسط تكنولوژی مدرن رد و بدل شود، سیستم امكان بیشتری برای بهینه شدن و مناسب عمل كردن خواهد داشت. برعكس، اگر اطلاعات در دسترس نباشد یا با تأخیر، جریان یابد، عملكرد درست سیستم امكان پذیر نیست. درواقع، تبادل اطلاعات، تأثیر مستقیمی بر روی كــارآمدی سیستم حمل ونقل دارد.
یك سیستم حمل ونقل با محوریت ارتباطات و فناوری اطلاعات، می تواند به حل مشكلات قدیمی و كاذب موجود بین حمل ونقل و ارتباطات كمك نماید. افراد، كالاها و اطلاعات می توانند از یك نقطه به نقطه ای دیگر منتقل شوند و در موارد زیادی، برای دستیابی مؤثرتر به این هدف، یكی می تواند جایگزین دیگری شود. برای مثال، فرستادن یك نامه به صورت الكترونیكی سریع تر، ارزان تر و قابل اطمینان تر از پست كردن آن است یا شركت در یك ویدیو كنفرانس به جای مسافرت كردن و حضور در كنفرانس در مكانی دیگر به مراتب ساده تر و اقتصادی تر است. پیشرفت های به وجود آمده در فناوری اطلاعات می توانند به ایجاد یك سیستم كاملاً یكپارچه برای سال های آینده كمك كنند.
* روزنامه مردم نو، 1397، 3، 28.
7312/6085
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب