در میزگرد مقررات فقهی ساختمان مطرح شد
تنظیم صحیح رفتار انسانی در 13 حوزه
مسکن گزین: بر طبق نظر دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی یکی از عوامل تنظیم روابط انسانی خانه و مسکن مناسبی است که افراد در آن سکنی می گزینند.
به گزارش مسکن گزین به نقل از مهر موضوع مسکن و قواعد فقهی ساختمان موضوعی مهمست که خبرگزاری مهر در این خصوص میزگردی با عنوان مقررات فقهی ساختمان و با حضور دو نفر از صاحب نظران این حوزه برگزار کرد. حجت الاسلام علی کشوری، دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی در نشست تخصصی مقررات فقهی ساختمان، با تقدیر از خبرگزاری مهر برای برگزاری این جلسه که درباب مسکن جوانان است؛ اظهار داشت: درباب مسئله مسکن، مدرسه فقهی هدایت، یک بسته فقهی آماده کرده است که نام آن عنوان "مقررات فقهی ساختمان" است. نامگذاری این بسته، در مقایسه با "مقررات ملی ساختمان" انتخاب شده است. وی افزود: ما معتقد هستیم: مشکلات مسکن ناشی از دید علمی و قانونی فعلی در رابطه با مسکن می باشد و ما باید این نگاه را تغییر دهیم و روح حرف ما این است که باید با تعریف و مفاهیم جدیدی به مسئله مسکن نگاه نماییم. این خلاصه طرح ما است. "مقررات فقهی ساختمان" بدنبال طرحی نو برای مسئله مسکن می باشد و نگاه ما به مسئله مسکن باید ارتقا پیدا کند. کشوری اظهار داشت: البته لزوم تغییر نگاه های ناقص و بخشی فقط اختصاصی به مسئله ی مسکن ندارد. ما در "حوزه غذا" هم به این مسئله نیاز داریم. در"حوزه مدیریت شهری" هم نیازمند این تغییر نگاه هستیم. "محله محوری" نگاه پیشنهادی ماست که باید به آن پرداخته شود. به جهت اینکه این نگاه جدید در عرصه ساختمان، در ذهن دوستان شکل بگیرد و مخاطب با نگاه پیشنهادی حوزه علمیه قم آشنا شود؛ سه نکته باید مطرح شود. اولاً ما نیازمند تعریف جدیدی از مسکن هستیم. مسکن را باید با یک تعریف جدید در دانشگاه ها و در رسانه ها مطرح نماییم. خلاصه تعریف پیشنهادی ما این است که مسکن یکی از سه ابزار اصلیِ "تنظیم روابط انسانی" است. عمده سخن الگوی پیشرفت اسلامی، مسئله تنظیم صحیح روابط انسانی است. یعنی اگر کسی از شما بپرسد که مفهوم اصلی پیشرفت اسلامی در مقایسه با مفهوم توسعه غربی چیست؟ می گوئیم: مسئله تنظیم صحیح روابط انسانی مفهوم اصلی الگوی پیشرفت اسلامی است.
تنظیم صحیح رفتار انسانی هم شامل: ۱۳ حوزه اصلی ۱- رابطه انسان با امام، ۲- رابطه انسان با خانواده، ۳- رابطه انسان با همسایه، ۴- رابطه انسان با معلم، ۵- رابطه انسان با دوست، ۶- رابطه انسان با دشمن، ۷- رابطه انسان با شریک شغلی، ۸- رابطه انسان با طرف معاملات روزمره، ۹- رابطه انسان با فقیر، ۱۰- رابطه انسان با یتیم، ۱۱- رابطه انسان با در راه مانده، ۱۲- رابطه انسان با میهمان و ۱۳- رابطه انسان با همسفر است. اگر این ۱۳ حوزه راهبردی مبتلا به اختلال شود ما توسعه یافته و پسرفته شده ایم. به نظر من توسعه یافتگی نوعی پسرفت است؛ چون به تنظیم صحیح روابط انسانی توجه نمی نماید. حجت الاسلام کشوری اضافه کرد: طلاق به صورتی اختلال در روابط انسانی افراد با خانواده خود است. قتل و جنایت که در حد حذف دیگران رقم می خورد، نتیجه ی اختلال در رابطه ی انسان با یتیم است. تمامی چالش های اجتماعی، ریشه در اختلال در روابط انسانی دارد. فرقی نمی کند در قم زندگی می نماییم یا تهران، در هر صورت ما با این ۱۳ عنوان رابطه فوق الذکر درگیر هستیم. بگفته وی در این عرصه سه ابزار اصلی برای تنظیم روابط انسانی وجود دارد؛ عامل اول تنظیم روابط انسانی، "بیان حکیمانه" ابزار اولیه و ابزار مهمی برای تنظیم روابط انسانی است. ما نمی توانیم هر روز غیبت نماییم و تهمت بزنیم و مدعی باشیم که روابط انسانی را به خوبی تنظیم کرده ایم. عامل دوم تنظیم روابط انسانی "الگوی تغذیه" است. متأسفانه الان [سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشتِ ما] غذا را برمبنای مولکول های زیستی ارزش گذاری می کنند؛ مثلاً: به جهت اینکه بگوییم لبنیات خوب است یا نه؛ به این مساله اشاره می نماییم که لبنیات حاوی "کلسیم" است. اما وقتی ما به دین و نظر علما و روایات مراجعه می نماییم، این مساله مشخص می شود که دوده (علیهم السلام) تغذیه را برمبنای تأثیر آنها بر "اخلاق" و "مزاج" تعریف کردند. برای مثال در روایات آمده است که: میوه اخلاق را متعادل می کند، یا در روایات داریم که انار شیرین یا سرکه انگور در کاهش شهوت رانی مؤثر است. ما در عرصه علمیه قم ارزش گذاری غذا با استانداردهای سازمان غذا و دارو را معیوب می دانیم و یک "الگوی فقهی ارزیابی غذا" داریم که معیارش هم همین "تأثیر تغذیه بر اخلاق و رفتار" است. پس اگر از من -که یک طلبه حوزه علمیه هستم- بپرسید چگونه می توانیم رفتارهای انسانی را بهبود ببخشیم؟ در پاسخ می گویم یکی از ابزارها برای "تنظیم روابط انسانی" بهبود الگوی تغذیه است و اساس اصلاح الگوی جدید تغذیه هم مدل ارزیابی غذاست. پس از غذا، سومین ابزار مسئله تنظیم روابط انسانی، کالبد و مسکنی است که انسان در آن سکونت دارد. مسکنی که انسان در آن زیست می کند خیلی مهم است و بسیار در تنظیم روابط انسانی اثر دارد؛ حتی تعدادی از محققین معتقدند که مسکن عامل اصلی] در تنظیم روابط انسانی] است. مسکن و کیفیت آن در روحیات افراد تأثیرگذار است؛ به عنوان مثال: تحقق صله رحم بصورت پیوسته و ادامه آن در آپارتمان های کوچک کمتر امکان پذیر است؛ در حقیقت آپارتمان ها علت قطع رحم و علت قطع ارتباطات انسانی هستند. مثال دیگر: تأثیر ساختمان بر تربیت کودکان است. بازی کودکان و بازیگوشی آنان در دوران کودکی و شخصیت سازی برای کودکان وابسته به کالبد مسکن می باشد. حیاط خانه هم یکی از ابزارهای بازی است. آپارتمان حیاط ندارد و کودک نمی تواند بازی کند. در آپارتمان، کودک محیطی امن برای بازی کردن پیدا نمی کند و ما نمی توانیم بازی را مدیریت نماییم و ناچار می شویم بازی را در الگوهای مجازی، گیم نت ها و در محیط های ناامن مثل کوچه داشته باشیم که سبب کودک آزاری می گردد. ما باید نگاهمان به مسئله مسکن را عوض نماییم و به تعریف جدیدی دست یابیم. پس حرف اول این است که مسکن یکی از ابزارهای اصلی برای تنظیم روابط انسانی است. کشوری اظهار داشت: دو حرف دیگر هم مهم است؛ یک حرف این است که اگر خواستیم خانه ای داشته باشیم که به تنظیم روابط انسانی کمک می نماید، باید مقررات ساخت مسکن در کشور تغییر کند. مشخصاً معتقدیم که باید ۱۰ دسته قانون به قوانین ملی ساخت ساختمان اضافه شود و"قانون نظام مهندسی کشور" به محوریت این ده دسته قانون تغییر کند. اگر در خانه این ده اصل رعایت نشود و به این ده دسته قانون مترقی پرداخته نشود، به خانه هایی با الگوی جدید و مناسب دست پیدا نمی نماییم. یک سرفصل دیگر هم پاسخ دادن به شبهاتی است که افرادی مطرح می کنند یا عامدانه، عدم امکان تحقق چنین تعریفی از خانه را پیگیری می کنند، یا کسانی هستند که واقعاً سواد لازم در عرصه مسکن را ندارند. علت اصلی به وجود آوردن مسئله [و مشکل درباره] مسکن این است که: دانش ساخت و ساز و مهندسی در کشور ما ناقص است و ما نیازمند ارتقا دانش و اصول و قوانینی هستیم که در تعریف جدید از مسکن، این اصول را در عمل پیاده سازی می کنند. دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی در تشریح ۱۰ دسته قوانینی که باید تغییر کنند اظهار داشت: مقررات مربوط به جانمایی ساختمان نخستین دسته از قوانین است که باید تغییر کند. اینکه کجا ساختمان ساخته شود یک مسئله اساسی است. در این حوزه دو موضوع بسیار مهم داریم: یکی "محیط همسایگی" است؛ برای اینکه برمبنای روایات، همسایه بسیار اهمیت دارد و حتی محیط همسایگی را باید اول [و پیش از محیط خانه] بررسی کرد و ارزش گذاشت و بعد "محیط خانواده" را نگاه] و بررسی] کرد. قوانین فعلی می تواند در حوزه موضوع فضای همسایگی، به موضوع "بافت فرسوده" اشاره دارد و موضوع "تراکم" را به طوری مدیریت می کند: که محیط همسایگی از بین می رود. یکی از ارکان اصلی محیط همسایگی ساخت افقی واحدهای مسکونی است؛ برای اینکه اگر ساخت عمودی خانه را در دستور کار قرار دادیم، "اصل اشراف ساختمان ها به هم، موجب ایجاد چالش می شود یا اصل ارتباط خانواده ها با هم به مشکل می خورد.
سرفصل دیگری که حائز اهمیت می باشد این است که اگر ما خانه ای ساختیم حیاط و فضای اطرافش را در نظر بگیریم. اصل مورد تاکید در روایات ما این است که: حیاط خانه باید بیش از بنای خانه باشد. در صورتیکه قانون فعلی به نسبت ۶۰ به ۴۰ تاکید می کند یعنی ۶۰ درصد زیربنا و ۴۰ درصد به مشاعات و حیاط اختصاص می یابد. حتی اگر در زمینهای ۱۵۰ متری هم این مساله را اجرائی نماییم باز هم نمی توانیم حیاط مطلوبی داشته باشیم. پس باید مساحت قطعات زمین ها به گونه ای گسترش یابد که بتوانیم حیاط گسترده و وسیعی را تامین کنیم؛ برای اینکه حیات ۱۰ نوع کاربری دارد نخستین کارش کاهش زباله است. مدیریت پسماند یک افسانه است! هیچ گاه این مساله را باور نکنید که با مدیریت پسماند می توان زباله را مدیریت کرد. در آمارهای جهانی به صراحت گفته شده است که در سال ۲۰۶۰ حداکثر ۶۰ درصد پلاستیک ها را بتوانند به درستی بازیافت کنند؛ در صورتیکه امروز تا کمتر از ۷ درصد زباله ها قابل بازیافت است. بگفته کشوری راه مدیریت پسماند فقط کاهش تولید زباله است؛ کاهش تولید زباله هم با حیاط خانه امکان دارد. حیاط هم سبب کاهش تولیدات بدون بسته بندی و زباله است و هم زباله تر می تواند غذای حیوانات خانگی و کود درختان در حیاط باشد. حدود ۷۰ درصد زباله ها، زباله تر است و ما نباید زباله تر را به بیرون از منزل منتقل کنیم! همین یک خاصیت به لحاظ زیست محیطی کفایت می کند که ما هزینه ساخت حیاط را بپردازیم. حیاط، اثر تربیتی هم دارد. حیاط ابزار اصلی بازی کودکان است. به مادرها و اخلاقیات آن اگر توجه کنید، می بینید که مادران به طور معمول اجازه نمی دهند کودکان در صحن خانه بازی کنند و خانم ها عموماً حفظ اثاثیه را بر حفظ شخصیت فرزندشان مقدم می دارند و اثاثیه منزل برایشان مهم تر از بازی کودکانشان است. حال اگر بخواهیم از این مسئله عبور نماییم، باید محیط بازی فراهم کنیم؛ نیازمند حیاط هستیم. و بازی ابزار تربیت شخصیت است. کودک باید حداقل ۷ سال بازی کند و خانواده ها هم باید این مساله را برای کودک تسهیل کنند. پدر و مادری که خودشان در آپارتمان هستند چگونه می توانند که بازی را برای کودک تسهیل کنند؟ بگفته دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی مسئله مهم دیگر مسئله تفریح خانگی است. یکی از اشکالات ما این است که معماری، مهندسی و مدیریت شهری با یکدیگر به سمتی رفته اند که تفریح خارج از خانه را تئوریزه کرده اند و محیط هایی همچون شهربازی یا باغ پرندگان را ساخته اند، یا تفریحاتی در خارج از منازل به وجود آورده اند. تفریحاتی که هزینه دارند و همیشه هم در دسترس نیستند. پس انسان مدرن به لذت های حلال و تفریح، کمتر دسترسی دارد. اساساً یکی از منشاهای ترافیک و آلودگی هوا این است که ما تفریح خانگی نداریم. حتی به دلیلهای اقتصادی، ما باید تفریح خانگی را احیا نماییم. تربیت و تفریح بدون حیاط خانه ممکن نیست. در حقیقت "حیاط خانه" علاوه بر رشد بهتر شخصیت کودک، به کاهش تولید زباله و بازیافت آن و کاهش هزینه های تفریح خانواده ها کمک شایانی می کند. آنقدر سطح توقع مان را از تفریح پایین آورده ایم که تفریح تنها به سفرهای خارج از شهر در آخر هفته و دیدن جُنگ های تلویزیونی خلاصه شده است! در صورتیکه تفریح ۱۰ نوع دارد و زیرساخت هر ده نوع آن حیاط خانه است. تفریح آخر هفته تنها این نیست که کنار یک رودخانه بنشینیم، جوجه کباب نماییم و مدتی در آنجا بمانیم. پس یکی از راه های بهتر شدن حال مردم احیای باردیگر تفریحات خانگی است که به کمک حیاط خانه شکل می گیرد. پس اصل اول ما جانمایی ساختمان و اصل دوم ما مقررات مربوط به ساخت حیاط منزل است. اصل سومی که باید درباب مسکن اصلاح گردد بحث "مقررات فنی ساختمان" است. باید ببینیم که یک ساختمان با چه خاصیت های فنی ایجاد می شود. از حیث ارتفاع، از حیث دسترسی، از حیث مجاورت، به لحاظ فنی بحث هایی داریم که می توان به آنها پرداخت. در روایات آمده است که خانه باید حداکثر ۸ ذراع باشد. علت این مسئله در علوم غریبه است و آن علت عبارت از این است که هر موجودی در دنیا محل سکونتی دارد، پرندگان بر روی شاخه های درختان و حیوانات وحشی در جنگل زندگی می کنند. محل سکونت جن ها هم در علوم غریبه، ارتفاع بیش از ۸ ذراع از سطح زمین ذکر شده است. دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی اضافه کرد: در قرآن، خداوند به صراحت درباب "مَسّ جن" سخن گفته شده است که در علوم جدید به آن "عدم تعادل روحی روانی مردم" گفته می شود. طی سالهای گذشته وزارت بهداشت اعلام نموده است که: حدود ۲۵ درصد مردم گرفتار عدم تعادل روانی هستند! علت این مساله چیست؟ البته در این اختلال روانی علاوه بر عوامل غریبه، خیلی از عوامل محیطی همچون اختلافات خانوادگی، دخیل هستند که این مشکل با دارو درمان نمی گردد. ایشان سپس بیان کرد: برای حل تعدادی از اختلالات روانی باید محل سکونت مردم مناسب باشد. به عنوان مثال: ساختمان ها نباید به هم "اِشراف" داشته باشند که این مساله درنظام مهندسی متأسفانه رعایت نشده و زندگی خصوصی افراد نادیده گرفته می شود. بطور کلی "اِشراف مردم به محل زندگی یکدیگر" به علت نحوه ساخت و ساز به صورتی نقض حقوق بشر و حریم خصوصی هم به حساب می آید. کشوری افزود: ما معتقدیم که خانه باید پشت بام اختصاصی داشته باشد نه پشت بام مُشاع؛ چونکه در علوم مختلف به صراحت ذکر شده که: رؤیت آسمان، سبب خوشرویی و آرامش بخشی برای انسان است. همانطور که نگاه کردن به درخت ها، دریا و… اثرات روانی دارد، نگاه به آسمان هم آرامش بخش است که به علت محرومیت مردم از رؤیت آسمان در خانه های مدرن، این آرامش در مردم دیده نمی گردد. دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی اضافه کرد: از طرفی در بحث شهرسازی برای سهولت در رفت و آمد مردم در سطح شهرها نیز دسترسی ها باید به شکلی باشد که کوچه ها تنگ نباشد و رفت و آمد عابرین مبتلا به اختلال نشود، این مشکل به در عرصه دسترسی به ترافیک در شهر منتهی می شود. ایشان سپس بیان کرد: مقررات فنی ساختمان باید شرایط "تهویه طبیعی" را فراهم آورد. یعنی مردم بتوانند به آسانی از فضای آزاد در خانه هایشان استفاده نمایند. آیا در معماری امروز می توان گرمایش و سرمایش طبیعی ایجاد کرد؟ خیر! در صورتیکه ما در خانه هایمان از گرمایش و سرمایش ضد سلامت و گرانقیمت استفاده می نماییم. کشوری در ادامه اضافه کرد: در انتخاب گیاهان نیز باید دقت بیشتری به خرج داد. به عنوان مثال تعدادی از گیاهان برای بدن انسان مضر بوده و سبب می شود تا کودکان "لال" شوند و یا تأثیراتی بر هوا دارند که باید در این خصوص صحبت شود. ماهیت خانه های حیاط دار تغییر نکند دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر: باتوجه به رشد جمعیت، آیا ساخت وسازهای افقی پاسخگو است؟ اظهار داشت: این یکی از سوالاتی است که می تواند به شبهات پاسخ داده و باید در مورد آن بحث شود. هم اکنون ۳۰ درصد از خانه ها در تهران حیاط دار هستند؛ ما نباید بگذاریم که این ۳۰ درصد به آپارتمان تبدیل گردد، و از طرفی باید در بازسازی بافت های فرسوده "ماهیت محله ای" لحاظ شود. ایشان سپس اضافه کرد: در کلانشهرها امکانات ساخت افقی کمتر است، ولی در بیشتر شهرهای ایران امکان ساخت افقی وجود دارد. بطور مثال: وزارت مسکن در شهر تیرانِ اصفهان، آپارتمان سازی کرده و حتی تعدادی از روستاها را نیز از ماهیت خود خارج کرده و در آنها آپارتمان سازی می کنند! باید نگاه وزارتخانه اصلاح گردد. حجت الاسلام علی کشوری در آخر اضافه کرد: حفظ خانه های حیاط دار فعلی اولویت دارد و ماهیت های بافت فرسوده و بافت های قدیمی و شهرهای کوچک و روستاها از نظر ساخت و ساز نباید از ماهیت خانه های حیاط دار فاصله بگیرند.
منبع: مسكن گزین
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب